Μετά τον πρώτο Νερόμυλο και το ξύλινο γεφύρι, ο δρόμος πολύ άσχημος, σκαρφαλώνει επάνω από την κατάφυτη χαράδρα του Μαλλιόντα, στη δυτική πλαγιά, στην άγρια ομορφιά των βουνών από όπου ξεφυτρώνουν τα βράχια και οι σπαρμένες στον τόπο και στο χρόνο, μάντρες. Ξαφνικά, ένα παραπόταμο κατηφορίζει και πίσω του απλώνεται ένα σύμπλεγμα από βράχους, που σχηματίζουν φυσικό τείχος, ένα πλάτωμα μέχρι τη χαράδρα του ποταμού και μια εγκατάσταση του ανθρώπου, ένα μοναδικό σύμπλεγμα, σαν προτείχισμα στο κατάφυτο άνοιγμα του ποταμού, την περιοχή των πηγών.

Από αυτή την προβολή μέσα στη χαράδρα, ήταν απόλυτος ο έλεγχος του ποταμού προς τα κάτω. Ένα κτίσμα σε σχήμα Γ, δίπλα στο νότιο τοίχο των βράχων, αποτελούσε το νοικοκυριό, με τη δίρριχτη καλαμωτή στέγη, το χαγιάτι, το τζάκι. Παραδίπλα ένα άλλο κτίσμα στρογγυλό, με θυρίδες, με πεσμένη την πρόχειρη στέγη, ίσως για τα ζώα και το πλάτωμα μέχρι τη χαράδρα του ποταμού.

Η κτηνοτροφική επιχείρηση ενός Μεσοτοπίτη, μια αυτάρκης εγκατάσταση, δίπλα στα νερά των πηγών. Όμως φαίνεται πως σ’ αυτό το μετερίζι , που έκλεινε σε στρατηγικό σημείο το πέρασμα του ποταμού, υπήρχε αρχαία εγκατάσταση, μια άγνωστη θέση, που δεν σκόρπισε κεραμική, εκτός από λιγοστά όστρακα και κεραμίδια, αλλά με θεμελίωση του αρχαίου κτίσματος στις βάσεις του μακρόστενου νταμιού. Εκεί παρατηρούνται οι ορθογώνιοι λίθοι και στο διπλανό, στρογγυλό κτίσμα, διατηρούνται λαξευμένοι ογκόλιθοι, σίγουρα κομμάτια σε δεύτερη χρήση.

Το πιο σημαντικό είναι ο εντοιχισμένος, ορθογώνιος λίθος, στην ανατολική πλευρά του νταμιού, με τις δύο παράλληλες έξεργες ράβδους, που ανήκουν στην κατηγορία των γνωστών πελμάτων, της περιοχής της Ερεσίας. Έχουμε ξαναγράψει ότι αυτό το ζεύγος των πελμάτων στα αφιερώματα, ήταν δυνατόν να παρουσιάζεται σε διαφορετική «εραλδική μορφή» (όπως στη βρύση της Παναγιάς της Ερεσού).Τι ήταν λοιπόν εδώ επάνω; Θα προσπαθήσουμε να κάνουμε υποθέσεις μετά την περιήγηση στην περιοχή των πηγών. 

* Στην έρευνα συμμετείχαν ο Μάκης Παυλέλλης και ο Στρατής Αξιώτης.

Στον Άνω Μαλλιόντα

…με την επιβλητική χαράδρα

…εμφανίζεται ένας μοναδικός τόπος

…ένα πλάτωμα με κτίσματα

…λαξευμένους λίθους

…σε αρχαία θεμέλια

…με αρχαία σημάδια

…αρχαία κεραμίδια

…όπου ζούσαν μέχρι πριν λίγο

…δίπλα σε πλουμιστά σκαθάρια (Αmphycoma vulpes)

…και πουλιά (Oenanthe hispanica αρσενικός)