Μια φανταστική ιστορία που ο συγγραφέας της Έρνεστ Χέμινγουέι (1899-1961) κατάφερε να την συνοψίσει μέσα σε μόλις έξι λεξούλες γραμμένες σε μια χαρτοπετσέτα ήταν η εξής: «Πωλούνται παιδικά παπούτσια. Δεν φορέθηκαν ποτέ», με την οποία κέρδισε μεταξύ φίλων του ένα στοίχημα δέκα δολαρίων.

Το γεγονός έκανε αίσθηση στους σχετικούς κύκλους και πολλοί προσπάθησαν έκτοτε να τον μιμηθούν σκαρώνοντας αναρίθμητες ιστορίες «των έξι λέξεων».

Έξι λέξεις, τώρα που το θυμάμαι, είχαν και οι περισσότεροι χρησμοί της Πυθίας όπως ο «ήξεις αφίξεις ουκ εν πολέμω θνήξεις» που έπαιζε με το κόμμα, και ο «αργυρέαις λόγχαισι μάχου και πάντα κρατήσεις» που είπε στον Φίλιππο εννοώντας τα χρήματα, και κείνος ο άλλος ο «Κροίσος Άλυν διαβάς μεγάλην αρχήν καταλύσει» που τόση μεγάλη σύγχυση επέφερε και τόσα δεινά επακολούθησαν για τον Κροίσο.

Πολύ αργότερα η Αμερικανίδα λογοτέχνισσα Lydia Davis επιδόθηκε στη συγγραφή εξαιρετικά σύντομων ιστοριών, ενίοτε χρησιμοποιώντας μόλις τρεις προτάσεις!

Βέβαια όλα αυτά έρχονται σαν μια ακραία πλην φυσιολογική αντίδραση -σαν ένας αντίποδας- στη σημερινή φλυαρία και την ανούσια πολυλογία, η οποία πολυλογία, δυστυχώς για μαρκετινικούς λόγους, γίνεται κάποια στιγμή πολυγραφία και βρίσκει κάθε μέρα και περισσότερα πρόθυμα και ευήκοα εκδοτικά ώτα.

Ίσως μάλιστα αυτοί οι εκδότες να έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο της συνενοχής, αν θυμηθούμε και τον Εμμ. Ροϊδη στην αρχή της Πάπισσας Ιωάννας που λέει: «τούτο συνιστώσι και οι βιβλιοπώλαι, οσάκις παραγγέλουσι βιβλίον, ορίζοντες εις τον συγγραφέα το μήκος, το πλάτος και την ύλην αυτού ως του ενδύματος εις τον ράπτην».

Χάζευα τις προάλλες με ένα αίσθημα κόρου και αηδίας τις αναρίθμητες βιβλικές «τουβλίνες» εκτεθειμένες στους πάγκους μεγάλου αθηναϊκού βιβλιοπωλείου, και σκέφτηκα ότι πολλές από αυτές μπορεί να καταντήσουν ... και στα ευπώλητα εάν τις ευνοήσει η αγοραστική μανία.

Υπέρογκα βιβλία, καλοδεμένα και ευπαρουσίαστα των οκτακοσίων και εννεακοσίων σελίδων (!), με τίτλους συνήθως εξεζητημένα ρομαντικούς έως ψυχεδελικούς του τύπου: «Μαζεύοντας πεταλούδες», ή «τα όνειρα της γάτας μου» ή και πιο πεζούς όπως «η κόρη μου και γω» και άλλα τέτοια υψηλά και ιδεώδη.

Σε μια εποχή σχεδόν αποστεωμένη, άτεχνη, υπερπρακτική και αφιλοσόφητη, μια εποχή με ασθμαίνοντα βιοτικό βηματισμό (pace of life) είναι απορίας άξιον, όχι ποιος αγοράζει αυτά τα τούβλα, αλλά ποιος τολμάει να τα ανοίξει και να τα μελετήσει.

Δεν έχει διδαχθεί ακόμα ο σύγχρονος άνθρωπος ότι η βραχυλογία στην έκφραση και η αισθητική αφαίρεση στην Τέχνη είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ύψιστης πνευματικής δημιουργίας, για τον απλούστατο λόγο ότι αφήνουν χώρο πέρα από τα μάτια και τα αφτιά, χώρο που είναι αναγκαίος και πολύτιμος για τη νόηση, την αξιολόγηση και την περισυλλογή.

Μ’ αυτή την έννοια (της αφαίρεσης) κανένα λ.χ. ρεπορτάζ όσο καλογραμμένο και να είναι δεν μπορεί να σου πει όσα σου λέει το σκίτσο μιας γελοιογραφίας.

Ακόμα, καμιά σουίτα δεν μπορεί να σε κάνει να βαλαντώσεις όπως ένα ρεμπέτικο ή τέλος, για να μην πέσουμε και μεις στην παγίδα της μακρηγορίας, καμιά χρυσελεφάντινη μαντόνα δεν είναι σε θέση να σε υποβάλει όπως μια απέριττη βυζαντινή Παναγία που μαγεύεσαι και ψάχνεις να βρεις πού είναι η ομορφιά της και πού το θεϊκό μεγαλείο της.

Και για να γυρίσω στα τούβλινα βιβλία, θα πρέπει να ομολογήσω ότι με τρομάζουν και με απωθούν. Είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι πάντα η ποσότητα είναι αντιστρόφως ανάλογη προς την ποιότητα και την αντιμάχεται, και αυτός είναι νόμος φυσικός και αδιάψευστος.

Ο Ηράκλειτος είπε κάποτε «τα πάντα ρει» και για δυόμισι χιλιάδες χρόνια τον θυμάται και τον ερευνά όλη η ανθρωπότητα. Έβαλε μέσα σε τρεις μόλις λέξεις όλη τη θεωρία της εξέλιξης, τα γυρίσματα του βίου και της τύχης, τη χρυσή ανάγκη τής κάθε αλλαγής, την ασύλληπτη αρχή τής κοσμογονίας και του απείρου. Και δεν είναι μονάχα ο Ηράκλειτος. Όλοι οι αρχαίοι σοφοί προσπαθούσαν μέσα σε ένα ρητό των δύο- τριών λέξεων να αποκρυσταλλώσουν ολόκληρες βιοθεωρίες.

Τι άρα σπουδαίο μπορεί να κρύβεται μέσα στις 350.000 (!) λέξεις ενός σημερινού βιβλίου;

Και για να ακολουθήσω και γω τις περίφημες ιστορίες των έξι λέξεων: «Ποιος διαβάζει τελοσπάντων τόση λογοτεχνική λογοδιάρροια»;…