Υπάρχει ένα ρήμα στην ελληνική γλώσσα (στην ουσία ένα ρηματικό θέμα) το αρ- που το κληρονόμησε από τη μάνα γλώσσα, την Ινδοευρωπαϊκή.

Πρόκειται για το ρήμα «her» που σήμαινε συνάπτω, ταιριάζω και εφαρμόζω.

Το ρήμα έγινε «αραρίσκω» σύμφωνα με τον κανόνα του αναδιπλασιασμού (όπως συνέβη και στα ρήματα διδράσκω, διδάσκω, βιβρώσκω κ.α.) και με τις ίδιες σημασίες τού συνάπτω, συναρμολογώ, αρέσκω κλπ.

Αυτό το «αραρίσκω», όπως θα δούμε παρακάτω, έδωσε σπουδαία γλωσσικά παράγωγα, και δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι γέννησε ή έστω κατά την άποψη του Κρατύλου (του Πλάτωνα) εξέφρασε τις ανώτερες και υψηλότερες έννοιες πάνω στις οποίες στηρίχθηκε ο ελληνικός πολιτισμός και γεννήθηκε το λεγόμενο ελληνικό θαύμα.

Ας τα θυμηθούμε, αρχίζοντας από τα κοινά και προχωρώντας προς τα σπουδαία:

Ο «αρμός» είναι το άνοιγμα, η ρωγμή και το μάνδαλο.

Το «άρμα» είναι το γνωστό εζευγμένο πολεμικό όχημα.

Ο «αρμόδιος» είναι ο ανάλογος, ο αρεστός, αυτός που πρέπει, ο κατάλληλος.

Τα «άρμενα» είναι τα ευάρμοστα, τα κατάλληλα, και έτσι ονομάστηκαν και τα ξάρτια του πλοίου, και «αρμένισμα» γενικά ο πλους του.

«Αρέσκω» είναι μια πλατιά έννοια του συμβιβάζω, ευαρεστώ, ικανοποιώ, η δε «αρμονία» είναι μια θεϊκή λέξη που δηλώνει τη συναρμογή, την τάξη και την τέλεια συμφωνία. Είναι μια λέξη-κλειδί της επιστήμης της ανθρωπολογίας, της μουσικής, της αρχιτεκτονικής και της κοσμογονίας.

Η λέξη «άρθρο» σημαίνει τμήμα συνδεδεμένο με κάποιο «όλον», όπως λ.χ. τα μέλη του σώματος, καθώς και το κλιτό μέρος του λόγου που συνδέει τα λοιπά μέρη.

Να σημειωθεί ότι από κάθε παράγωγο που αναφέρομε παράγεται πλειάδα άλλων παραγώγων συνθέτων και παρασυνθέτων λέξεων.

Το επίρρημα «άρτι» (μόλις τώρα) συνδέει χρονικά μέρη, η δε λέξη «άρτιος» σημαίνει πλήρης, κατάλληλος, υγιής, και επί αριθμών ο ζυγός.

Πιθανότατα και το «άρα» (δεν έχουν καταλήξει οι γλωσσολόγοι) αλλά και ο πολύτιμος «άρτος» κατάγονται από το αραρίσκω.

Σπουδαίο παράγωγο με τεράστια συμβολή στη γνώση και την επιστήμη είναι ο «αριθμός» που σημαίνει το ποσόν, τη μέτρηση, την απαρίθμηση, και που, αν πιστέψουμε τον Πυθαγόρα, όλο το σύμπαν γεννήθηκε και χτίστηκε με αριθμούς.

Το «αρτίζω» σημαίνει κοσμώ και το «αρτάω» κρεμώ, και από αυτό έχομε τον «αρτέμονα» το βασικό πρωραίο ιστίο του πλοίου.

Ακόμα και η «αρπεδόνη», το γεωμετρικό σχοινί μέτρησης των αρχαίων Αιγυπτίων έχει ρίζα το αραρίσκω, καθώς και η λέξη «αρμόζω» που σημαίνει μεταξύ πολλών άλλων και νυμφεύομαι, εξ ου και η ιδιωματική λέξη «αρμαστός» για τον αρραβωνιασμένο.

Ο «άριστος» (εκ του συγκριτικού βαθμού «αρείων») είναι ο καλύτερος, ο εξέχων, ο ευγενέστατος, η «αριστοκρατία» είναι καθαρά ελληνική σύλληψη και σημαίνει τη διακυβέρνηση μιας κοινωνίας από τους αρίστους, το δε παράγωγο ουσιαστικό «αριστεία» είναι μια έννοια που πυροδότησε και σφράγισε την πορεία του αρχαίου ελληνισμού από τον τομέα της ανδραγαθίας εν πολέμω μέχρι την επιδίωξη της υπεροχής σε όλους τους τομείς της μαθητείας, του πνεύματος και της Τέχνης.

Η «αριστεία», μιας και το συζητάμε, έχει άμεση σχέση με την τύχη του άρθρου 16. Η Ελλάδα μεγαλούργησε κάποτε με ιδιωτική παιδεία. Τα περί υποχρεωτικής δημοσίας που αναφέρει ο Αριστοτέλης στα «Πολιτικά» είναι σε μια εποχή που είχαμε πάρει πια τον κατήφορο.

Το «αριστείον» ήταν το τμήμα των λαφύρων που διανεμόταν στους ανδρειοτέρους μαχητές, αφού πρώτα αφαιρούνταν λάφυρα για τους θεούς και για την πολιτεία.

Τέλος, η ύψιστη έννοια της «αρετής» περιλαμβάνει την υπεροχή και την αξιότητα και ξεκίνησε ως πολεμική ανδρεία στον ομηρικό άνθρωπο για να φτάσει σαν ηθική τελειότητα στον σωκρατικό.

Λίγες πράγματι λέξεις κοσμούν το ελληνικό λεξικό όπως η λέξη αραρίσκω και όσες παράγονται από αυτή, και αποτελεί μαζί με τα «ίσταμαι», «άγω», «βάλλω», «ειμί», «έχω», «λέγω» και «φέρω» μια κυριαρχική ομάδα ρημάτων με σπουδαία παράγωγα μείζονος σημασίας και εφαρμογής.