Στο απωλεσθέν έργο του με το τίτλο «Καταβάλλοντες λόγοι» (δηλαδή έρευνες που έχουν σκοπό να καταρρίψουν τις αληθείς γνώμες) ο Αβδηρίτης σοφιστής Πρωταγόρας αποφαίνεται ότι «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος, των μεν όντων ως εστί των δε μη όντων ως ουκ εστί», με άλλα λόγια, όλα τα πράγματα έχουν την ύπαρξή τους και αποκτούν την έννοιά τους με μέτρο και σε αναφορά προς τον άνθρωπο. 

Έτσι ο άνθρωπος ανακηρύσσεται σε πρωταγωνιστή και κύριο του σύμπαντος, μια άποψη που βέβαια δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα και που του αποδίδει τεράστιες ευθύνες. 

Η γνώμη του σοφιστή ήταν κείνη την εποχή -περί το 440 π.Χ.- πολύ τολμηρή, τάραξε τα τότε κρατούντα ήθη και τα βιβλία του κάηκαν σε δημόσια θέα! 

Κι όμως η εξέλιξη της ανθρωπότητας τον δικαιώνει κάθε μέρα, άσχετα αν ο άνθρωπος από εγωισμό, απερισκεψία και δοκησισοφία δεν χρησιμοποιεί την παρουσία του επ’ αγαθώ. 

Η μέχρι τώρα κλιματική καταστροφή λόγου χάριν είναι έργο του ανθρώπου. 

Αυτό αποδεικνύει ότι η ισορροπία στη φύση δεν είναι πάντοτε αυτόματη (εκ του αυτός ο ίδιος + μέμαα του καταχρηστικού ρήματος «μάω» που σημαίνει σφοδρώς επιθυμώ και σπεύδω), αλλά επηρεάζεται από τις ενέργειες και τις αντιλήψεις του ανθρώπου. 

Πάνω σ’ αυτή την προαιώνια λογική της ισορροπίας αποφάσισε ο άνθρωπος (γιατί όλα στη ζωή του γίνονται κατά σύμβασιν) τι θα βοηθάει να ευδοκιμήσει, τι θα καταστρέφει, τι θα προστατεύει, τι θα τρώει, από τι θα απέχει κ.ο.κ. πάντα βέβαια μέσα στα όρια και τις δυνατότητες της φύσης. 

Επινόησε σέρες και θερμοκήπια για να επιμηκύνει την ετήσια παρουσία του πράσινου κόσμου, όμως, δεν μπόρεσε μέχρι τώρα να ανατρέψει άρδην τις φυσικές δυνατότητες. 

Δεν μπόρεσε λόγου χάριν να μεγαλώσει ελιές στη Γερμανία και μπανανιές στη Νορβηγία. 

Πολύ πιο λεπτομερειακά και μικροκλιματικά, δεν μπόρεσε να φκιάξει μοσχάτο κρασί Σάμου εκτός της Σάμου και μαστίχα εκτός της Χίου, και μιας μικρής περιοχής στην απέναντι ελληνική Ιωνία. 

Η στάση του τώρα απέναντι στο ζωικό βασίλειο είναι μέχρι σήμερα πλήρως συμβατική και ρεαλιστική. 

Δεν τρώει λ.χ. τον σκαντζόχοιρο, όχι γιατί δεν είναι νόστιμος (κάθε άλλο μάλιστα) αλλά γιατί είναι σπάνιος και δραστικά ωφέλιμος. 

Δεν τρώει επίσης τον γάτο γιατί είναι απαραίτητος, τρώει όμως τον εξάδελφό του το κουνέλι, που πολλαπλασιάζεται με αστρονομικούς ρυθμούς. 

Βλέπω τελευταία εικόνες μεγάλων αγελών αγριόχοιρων να πολιορκούν τα σκουπίδια των πόλεων και να προξενούν και τροχαία ατυχήματα. 

Μα οι αγριόχοιροι είναι και καταστροφικοί αλλά και νοστιμότατοι και νομίζω ότι ουδέποτε υπήρξαν προστατευόμενο είδος. 

Προβλήματα σοβαρά υπάρχουν και με τα τσακάλια που έχουν κατακλύσει περιοχές, όπως λ.χ. η Σάμος, και λυμαίνονται την τοπική πανίδα έχοντας εξαφανίσει ερπετά, μικρά θηλαστικά και κατά προτίμηση λαγουδάκια. 

Οι κυνηγοί ως εκ τούτου δυσανασχετούν, αλλά πέφτουν επάνω σε όψιμες και κάθε μέρα διογκούμενες οικολογικές ευαισθησίες. 

Θυμάμαι πριν από σαράντα- πενήντα χρόνια ότι το δασαρχείο, με την εντελώς αντίστροφη λογική, επιδοτούσε τη φόνευση του τσακαλιού και ελληνιστί την «θωοκτονία», εκ του «θως» (τσακάλι) κι αυτό εκ του «θώσθαι» που σημαίνει καταβροχθίζω (!) και του ρήματος «κτείνω». 

Προσωπικά αδυνατώ να πιστέψω ότι σήμερα διαθέτουμε περισσότερη λογική από κείνη την πέτρινη εποχή. 

Επίσης αδυνατώ να πιστέψω, επειδή όλα όπως είπαμε είναι κατά σύμβασιν, ότι η αξία της ψυχής ενός τσακαλιού είναι μεγαλύτερη από την αξία της ψυχής μιας κότας ! 

Όλη η πανίδα της γης είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, εκείνο όμως που χρειάζεται δεν είναι μόνο η οικολογική ευαισθησία, αλλά και η πατροπαράδοτη σοφία όσον αφορά τον έλεγχο της ισορροπίας της φύσης ...