Τι είναι πιο εύστοχο να επιλέγει ένας καλλιτέχνης με μεγάλη απήχηση στο κοινό του; Να παραμένει ενεργός ως την ύστατη στιγμή, να πέφτει στο πεδίο της τέχνης; Ή μήπως να αποσύρεται εγκαίρως, όσο ακόμη βρίσκεται στο απόγειο της καλλιτεχνικής του προσφοράς; Δεν υπάρχει «σωστή απάντηση», θα ήταν βαρετό να υπήρχε- εξάλλου η σφαίρα της δημόσιας αναγνώρισης είναι τόσο μα τόσο γοητευτική, που παρασύρει συχνά μεγάλα ονόματα στη μέθη του ναρκισσισμού τους ! Είναι ρομαντικό ο μεγάλος δημιουργός να ξεψυχά στη σκηνή. Είναι όμως σκληρά ανθρωποφαγικό να κυκλοφορεί το βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα με τη στιγμή της πτώσης του και να στήνονται παραϊατρικοί διάλογοι στις πρωινές τηλεοπτικές εκπομπές με θέμα την πορεία της υγείας του.

Από την άλλη απαριθμώ πολλά παραδείγματα ανθρώπων που δεν τυφλώθηκαν από τα φώτα της δόξας και φρόντισαν εγκαίρως να αποσυρθούν, συντηρώντας ακηλίδωτο τον μύθο τους. Άκουγα τη Χαρούλα Αλεξίου να ερμηνεύει τον «Αρχηγό» στη συναυλία που διοργανώθηκε προς τιμή του Λευτέρη Παπαδόπουλου στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Η ερμηνεία της μου προκάλεσε ρίγος συγκίνησης, δεν μπόρεσα να μη σκεφτώ όμως ότι σοφά έπραξε που αποσύρθηκε από την ενεργό δράση αναντίστοιχα με συνάδελφό της, παρούσα κι αυτή στη συναυλία, μεγάλο όνομα του έντεχνου ρεπερτορίου, που δυστυχώς αρνείται να αντιληφθεί ότι υπηρετεί την καριέρα της συνεπέστερα αν αποσυρθεί, παρά συνεχίζοντας.

Από κανένα δημόσιο πρόσωπο δεν μπορούμε να στερήσουμε το δικαίωμα να αποφασίζει το ίδιο για τη ζωή και για τη φήμη του. Ανήκει στο κοινό ο μεγάλος καλλιτέχνης ή στον εαυτό του και στην ιστορία της τέχνης του; Δεν θα απαντηθεί στο κείμενο αυτό η ερώτηση. Η Τίνα Τάρνερ αγέραστη και αειθαλής γέμιζε τα στάδια και σε προχωρημένη ηλικία. Ο Τζέημς Ντιν έφυγε νωρίς. Και οι δύο έχτισαν τον μύθο τους και σε συνάρτηση με την ηλικία που αποχώρησαν (για όποιον λόγο) από το καλλιτεχνικό στερέωμα.

Ευχόμαστε ολόψυχα και ειλικρινά στην κυρία Μαρινέλλα να ξεπεράσει τη δοκιμασία της υγείας της. Είναι δημοφιλής, αγαπημένη ερμηνεύτρια, ηλικιακά από τις τελευταίες μιας εποχής, με προσφορά στο λαϊκό τραγούδι: Φλέρταρε με τα μεγάλα τραγούδια διακριτικά, συνεργάστηκε με μεγάλα ονόματα του λαϊκού τραγουδιού, έφερε το θέαμα στα νυχτερινά κέντρα, πολύ πριν τη δεκαετία του ογδόντα, καθιέρωσε έναν πιο ελεύθερο στίχο στο ελαφρολαϊκό τραγούδι, περισσότερο αφηγηματικό, παρά οπαδό συγκεκριμένων μετρικών και τονικών σχημάτων, τραγούδησε πάθη και καημούς, θεοποίησε τον Έρωτα: «Θα ‘θελα να ήσουν σαν εικόνα άγια, σαν γλυκιά ανταύγεια να σε προσκυνώ». Η ρομαντική εφηβεία τη λάτρεψε. Τα τραγούδια της φτάσανε στα χείλη μας, γίνανε ποτάμι και χείμαρρος, προσπεράσαμε χωρίς τύψεις την φθαρτότητα των μεγάλων συναισθημάτων («Δος μου τ’ αθάνατο νερό»), ζήσαμε για το «Σήμερα», εκδηλωθήκαμε ταπεινά («Κρίμα το μπόι σου»), δώσαμε όρκους ακλόνητους («Για σένανε μπορώ»). Ωραία ήταν! Ήταν και άσχημα: «Η αγάπη μας είναι λίγο πιο μικρή απ’ το σύμπαν, γιατί πρέπει να χωράει κάπου». Από τους πιο άστοχους χαρακτηρισμούς, στην κυριολεκτική και στη συνειρμική τους διάσταση. «Κακοποιητικοί» είναι ο κομψότερος χαρακτηρισμός. Να χωράει κάπου! Θυμώνω!

Η Μαρινέλλα είναι μία όμορφη και πληθωρική φωνή του ελληνικού πενταγράμμου. Μεγάλη δεν είναι. Δεν είναι η Μαρία Φαραντούρη, η Φλέρυ Νταντωνάκη, η Μαρία Δημητριάδη, η Νάνα Μούσχουρη! Το μέγεθος προϋποθέτει ειδικό βάρος, μαζί με ήθος καλλιτεχνικό και ιδεολογικό, μια φόρμα μορφής και περιεχομένου που δεν μπορεί και δεν πρέπει να «χωρέσει κάπου», να χάσει με άλλα λόγια τη σημασία του. Που δεν μπορούμε να το αποδίδουμε αβασάνιστα σε έναν καλλιτέχνη, όσο συμπαθής, δημοφιλής και εμπορικός και αν είναι. Για να μη χάνουν το νόημά τους οι λέξεις. Για να διατηρούν την ουσία τους οι έννοιες.Μου αρέσει η Μαρινέλλα. Της εύχομαι γρήγορα περαστικά: Να μην «έχει λίγα χρόνια», να έχει πολλά, «να ‘ναι από μάλαμα»! Σαν το αντίτιμο του εισιτηρίου της συναυλίας της που ακυρώθηκε.