Το 2021 μάς αποχαιρέτησε κληροδοτώντας μας πολλά προβλήματα. Εκείνο που προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν η αύξηση της βίας εναντίον των γυναικών και οι 18 δολοφονίες γυναικών που συνέβησαν το έτος αυτό. Βέβαια, και το φαινόμενο αυτό υπήρξε μια αφορμή και ευκαιρία να διχαστεί πάλι η ελληνική κοινωνία. Πολλοί αναδείχτηκαν σε γυναικο-πατέρες και δεν δέχονται κουβέντα που στρέφεται εναντίον των γυναικών! Δεν δέχονται, δηλαδή, καμιά κατηγορία που μειώνει τις γυναίκες. Για ό,τι συμβαίνει την αποκλειστική ευθύνη έχουν μόνο οι άνδρες! Όμως αυτή είναι μια κοντόφθαλμη προσέγγιση του θέματος. Αν θέλει κανείς να αποδώσει «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ», οφείλει να παραδεχτεί πως υπάρχουν και γυναίκες που θέτουν πάνω από όλα την επαγγελματική τους αποκατάσταση και εξέλιξη και θα μπορούσαν να κάνουν κάποιες υποχωρήσεις στον ηθικό τομέα* να παραδεχτεί πως όλες οι γυναίκες δεν είναι άγιες, όπως δεν είναι και όλοι οι άνδρες τέρατα! Όπως, όμως, και αν έχει το πράγμα, τίποτε δεν δικαιολογεί την αφαίρεση μιας ζωής είτε από άνδρα είτε από γυναίκα. Και δεν είναι ασφαλώς «ανδρισμός» η δολοφονία μιας γυναίκας από ένα άνδρα! Η κοινωνία έχει καθιερώσει πολλούς πολιτισμένους τρόπους επίλυσης όλων των διαφορών που αναφύονται ανάμεσα στους ανθρώπους.  

Βέβαια, ο φόνος είναι ένα πολύ παλιό φαινόμενο. Στη Γένεση, στο 4ο κεφ., περιγράφεται η δολοφονία του Άβελ από τον αδελφό του τον Κάιν. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται εκεί ο Άβελ ήταν κτηνοτρόφος και, όταν έκανε θυσία στους θεούς, ο καπνός ανέβαινε στον ουρανό, πράγμα που σήμαινε πως η θυσία γίνεται αποδεκτή από αυτούς, ενώ ο αδελφός του ο Κάιν ήταν γεωργός και ο καπνός από τα γεωργικά προϊόντα που πρόσφερε στους θεούς διαχεόταν και δεν έφτανε στους θεούς. Αυτό έκανε τον Κάιν να μισήσει και να ζηλέψει τον αδελφό του και τον οδήγησε στη δολοφονία του! Από τη στιγμή που ο αδελφός σκότωσε τον αδελφό μετά από την εκδίωξή τους από τον Παράδεισο, αυτόν που γεννήθηκε από την ίδια κοιλιά, ήταν επόμενο να ακολουθήσουν και άλλες μορφές δολοφονιών: της συζύγου από τον σύζυγο, της μητέρας από το παιδί, του παππού ή της γιαγιάς από τον εγγονό και το αντίθετο.  

Η μυθολογία αναφέρει πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες γυναίκες σκότωσαν τους άνδρες τους. Ο Απολλόδωρος και ο Ηρόδοτος αναφέρονται στις Λημνιάδες γυναίκες που σκότωσαν τους άνδρες τους. Αναφέρεται πως οι Λημνιάδες γυναίκες είχαν παραμελήσει τη λατρεία της Αφροδίτης και αυτή τις έκανε να μυρίζουν άσχημα. Οι άνδρες τους τότε πήραν παλλακίδες από τη Θράκη και οι Λημνιάδες για εκδίκηση τους σκότωσαν και έκαναν βασίλισσα την Υψιπύλη. Το περιστατικό αυτό που αντανακλά ένα πρώτο στάδιο μητριαρχίας δραματοποιήθηκε από τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη.  

Γνωστή είναι και η δολοφονία του Αγαμέμνονα από τη σύζυγό του Κλυταιμνήστρα και τον εξάδελφό του Αίγισθο με τον οποίο αυτή είχε συνάψει ερωτικό δεσμό στη διάρκεια της απουσίας του στην Τροία. Πρόκειται και εδώ για μια μορφή μητριαρχικής συμπεριφοράς και εξουσίας που δραματοποίησε ο Αισχύλος στην τριλογία του «Ορέστεια». Ο τραγικός ποιητής αναφέρει πως η Κλυταιμνήστρα υποδέχτηκε υποκριτικά τον σύζυγό της με όλες τις βασιλικές τιμές, του έστρωσε ένα πορφυρό χαλί, για να πατήσει, αλλά, όταν βγήκε από το μπάνιο, τον παγίδεψε σε ένα δίχτυ που είχε υφάνει η ίδια και με τη βοήθεια του Αίγισθου τον αποκεφάλισε με τσεκούρι. Η Κλυταιμνήστρα αποτελεί τον αντίποδα της Πηνελόπης, της συζύγου του Οδυσσέα, που ύφαινε και ξήλωνε ένα χαλί, για να μπορέσει να αποφύγει τον γάμο με κάποιο μνηστήρα και έτσι κατέστη σύμβολο της συζυγικής πίστης και αφοσίωσης. Ας σημειωθεί πως στη συνέχεια ο Ορέστης, ο γιος του Αγαμέμνονα, σε συνεργασία με την αδελφή του Ηλέκτρα και με υπόδειξη του Θεού Απόλλωνα, σκότωσε τη μητέρα του την Κλυταιμνήστρα, για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του. Η αρχαία ελληνική λογοτεχνία είναι γεμάτη από Μήδειες αλλά και από ευγενικές γυναικείες μορφές , όπως η Άλκηστη του Ευριπίδη.  

Θαρρώ πως ανάλογα φαινόμενα θα παρουσιάζονται και στο μέλλον σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό και πως αυτά δεν έχουν σχέση με τον ανταγωνισμό των δύο φύλων για την κυριαρχία τους στην ιδιωτική και πολιτική ζωή που έρχεται από την αρχαιότητα. Θαρρώ πως έχει σχέση με την έλλειψη κεντρικού οικογενειακού προγραμματισμού. Σήμερα, για να ανοίξει κανείς ένα περίπτερο, απαιτούνται διάφοροι έλεγχοι και πιστοποιητικά καταλληλότητας κ.λπ. Για να ανοίξει όμως κανείς ένα σπίτι και να δημιουργήσει οικογένεια, έναν ιερό θεσμό, δεν χρειάζεται τίποτε. Όλοι, ακόμη και οι περιθωριακοί τύποι και οι άνθρωποι με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, θεωρούνται a priori κατάλληλοι να γίνουν πατέρες και μητέρες, να συμβιώσουν, να γεννήσουν και να αναθρέψουν παιδιά. Θυμούμαι πως το 1972, όταν επρόκειτο να παντρευτώ, έπρεπε να πάρουμε ένα πιστοποιητικό από γιατρό. Επισκεφτήκαμε, λοιπόν, εγώ και η μέλλουσα σύζυγός μου ένα γιατρό και αυτός υπέγραψε ένα πιστοποιητικό χωρίς καμιά εξέταση. Εμείς το θεωρήσαμε επιτυχία και φύγαμε ευχαριστημένοι από το ιατρείο του! Δεν σκεφτήκαμε τη σοβαρότητα της κατάστασης κι ούτε είχαμε τη νοημοσύνη ενός μαθητή Γ΄ τάξης Γυμνασίου, που, όταν ο καρδιολόγος υπέγραψε το δικαιολογητικό του για τη γυμναστική χωρίς εξέταση, του είπε: «Καλά, γιατρέ, υπογράφετε το χαρτί, χωρίς να με εξετάσετε;». Δεν είναι άσχετο το γεγονός πως σε όλες τις περιπτώσεις γυναικοκτονιών οι δράστες μετά επικαλούνται ψυχοπαθολογικά προβλήματα. Πρέπει να παραδεχτούμε πως η «φύση» από τη μια και η «ζωή» με τις συνθήκες της από την άλλη δημιουργεί τις γυναικοκτονίες. Θέλω να πω πως υπάρχουν τρόποι να περιοριστούν αυτά τα θλιβερά φαινόμενα που αποτελούν προσβολή του ανθρώπινου είδους, αλλά εμείς τα θυσιάζουμε όλα αυτά στο βωμό της ισότητας και της δημοκρατίας!  

Βέβαια, και σήμερα εξακολουθεί να ισχύει το «σύνδρομο» της αρχαιότητας για τη θέση της γυναίκας στην οικογένεια, την κοινωνία και την πολιτεία που την παραγκώνιζε και είχε θεσπίσει γι’ αυτή τον «γυναικωνίτη» που ήταν τάφος της ζωής και του πνεύματός της. Δεν είναι άσχετο το γεγονός πως η λέξη «ανήρ» χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα αντί της λέξης «άνθρωπος». Όμως για τη θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα θα μιλήσουμε στο επόμενο άρθρο…