Είναι αξιοπερίεργο, δεν μπορεί να εξηγηθεί με οικονομικούς, κοινωνικούς, γεωπολιτικούς ή ακόμα και γεωφυσικούς όρους, και όμως συνέβη.

Ο έκτος π.Χ. αιώνας λαμπρύνεται με τη σχεδόν ταυτόχρονη παρουσία και τη δράση πολλών μεγάλων μορφών που είτε σαν μύστες, είτε σαν φιλόσοφοι είτε ακόμη σαν σπουδαίοι αναμορφωτές επηρέασαν και διαμόρφωσαν την πορεία της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα.

Όλοι τους μάλιστα γεννήθηκαν και έδρασαν σε μια εύκρατη ζώνη της Ευρασίας, αν αυτή η σύμπτωση σημαίνει κάτι.

Ο Κομφούκιος (551), ο Πυθαγόρας (582), ο Ηράκλειτος (560), Ο Λάο Τσε (604), ο Θαλής (643), ο Βούδας (560), ο Κύρος ο Μέγας (600), ο Σόλων (639), και λίγο ενωρίτερα ο Αιγύπτιος Ψαμμήτιχος και ο Πέρσης Ζαρατούστρας και φυσικά όλοι τους στην Ανατολή, διότι ως γνωστόν η Ανατολή (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας που βρίσκεται στο μεταίχμιο) έδωσε τα φώτα και η Δύση τα κατανάλωσε ...

Τα ηθικά ζητήματα πάνω στα οποία δομήθηκε η θεωρία όλων αυτών των προσωπικοτήτων είναι κοινά, άσχετα αν στην πορεία της ιστορίας αυτές οι θεωρίες εξ ανάγκης και εκ του αναπόφευκτου  συγκρητισμού διαφοροποιήθηκαν.

Απ’ όλους τους μύστες και τους ιδρυτές θρησκειών ο Κομφούκιος είναι ο μόνος που διαφέρει. Στην πραγματικότητα δεν θέλησε να εγκαθιδρύσει μια νέα θρησκεία, (πιστεύοντας προφανώς , όπως πολύ αργότερα ο Αύγουστος Κοντ, ότι ο απόλυτος «θρησκευτισμός» χαρακτηρίζει το πρώιμο στάδιο της κοινωνικής ανάπτυξης), αλλά ένα σύστημα χρηστής διοίκησης και ηθικής αγωγής του λαού.

Αυτό άλλωστε ήταν και ένα ζήτημα που προείχε για τη σπαρασσόμενη και διεφθαρμένη Κίνα της εποχής του, αλλά και για να επαληθευτεί το ρητό ότι τους μεγάλους άνδρες τους γεννάει η εποχή τους και η αδήριτη ανάγκη των πραγμάτων.

Ο Κομφούκιος λοιπόν έστησε ένα σύστημα οργάνωσης και διακυβέρνησης του κράτους πάνω στους ηθικούς άξονες της ευθύνης, της εντιμότητας, της ανιδιοτέλειας και της ευεργεσίας.

Σ’ αυτή την κοσμοθεωρία συναντάμε την περιγραφή του χρηστού ηγεμόνα, που βρίσκεται στον αντίποδα του αντίστοιχου μακιαβελικού, αλλά ακόμα και της σχετικά πρόσφατης μαοϊκής αντίληψης που ήθελε τον (κομουνιστή) μονάρχη ωμό, δολοπλόκο, εξευτελιστικά ηδονόφιλο και άκρως ρεαλιστή.

Ο Κομφούκιος συνέδεσε το άρωμα της  θρησκείας με τη γνώση αποκαθιστώντας το υψηλό γόητρο των ταγών.

Ο ίδιος ασχολήθηκε για ένα διάστημα με την πολιτική και μάλιστα σε υψηλή κυβερνητική θέση, όμως αηδίασε από τη διαφθορά και την ανικανότητα των προϊσταμένων του και αποχώρησε για να ασχοληθεί με τη διαμόρφωση και τη διατύπωση των δοξασιών του.

Κατ’ αυτόν  ο (καλός) διοικητής είναι ο πλέον απαραίτητος άνθρωπος της κοινωνίας κι αυτός που θα ενεργοποιήσει τα όνειρα και τις φιλοδοξίες των υπηκόων και θα εγγυηθεί την ευτυχία τους.

Σπουδαίος πράγματι ο ρόλος του διοικητή σε όλες τις κοινωνίες από καταβολής κόσμου.

Ο άνθρωπος πολύ προτού πεινάσει, προτού κρυώσει, προτού γιορτάσει, προτού εξερευνήσει, προτού ακόμα χρειαστεί έναν θεό, χρειάστηκε έναν αρχηγό, έναν διοικητή της φυλής και της χώρας του, και η σχέση ανάμεσα σ’ αυτόν και τον διοικητή του γέννησε όλα τα πολιτικά συστήματα και τις μορφές διακυβέρνησης.

Η ιστορία θα πρέπει να ομολογήσει ότι η αναζήτηση της ταυτότητας ενός χρηστού διοικητή την έθεσε πολλές φορές εν προβληματισμώ αλλά και εν κινδύνω και στην κυριολεξία την καθήμαξε, που σημαίνει στα νέα ελληνικά «τη βούτηξε στο αίμα».

Ο σοφός Κομφούκιος λοιπόν αντί να ψάξει τον θεό εν τω ουρανώ, βάλθηκε να αναδείξει τον χρηστό διοικητή επί της γης.

Πολύ προηγμένη πράγματι κοσμοθεωρία αν σκεφτούμε ότι συνελήφθη το 500 π.Χ.   και τέθηκε σε ισχύ, σε μια αχανή χώρα με τα μεγάλα της προβλήματα, περί το 300 π.Χ.