Στις 5-9-2020 είχα γράψει ένα άρθρο στο Εμπρός με τίτλο «Η τιμή και η αξιοπρέπεια των Ευρωπαίων» με αφορμή τα καμώματα του Σουλτάνου, την «αιρετική» και προσβλητική στάση και συμπεριφορά toυ απέναντι στην Ευρώπη.  Εκεί ανάμεσα στα άλλα έλεγα: «Αν οι Ευρωπαίοι  διέθεταν έστω και λίγο από το ‘‘ελληνικό φιλότιμο’’ τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Είναι, πάντως,  βέβαιο πως οι Έλληνες θα υπερασπιστούν, αν χρειαστεί,  την ‘’τιμή’’ και την αξιοπρέπειά τους, γιατί διαθέτουν ‘’φιλότιμο’’, γιατί , όπως λέει ο Περικλής στον Επιτάφιό του, ‘’το φιλότιμον αγήρων μόνον’’ , δηλαδή μόνο η αγάπη για την ‘’τιμή’’ και η προάσπισή της εξασφαλίζει αιώνια δόξα.  

Ευτυχώς που, έστω και αργά,  βρέθηκε ένας Ευρωπαίος, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ντράγκι που, ως φαίνεται, έχει επηρεαστεί κάπως από τον  Ελληνορωμαϊκό πολιτισμό και τα μηνύματά του και διαθέτει  αυτή την αξία της «τιμής», να υψώσει το ανάστημά του, να απαλλαγεί από την υποκρισία που διακρίνει την πολιτική και να πει, κατά το λεγόμενο, «τη σκάφη σκάφη και τα σύκα σύκα». Είπε, λοιπόν, ο λεγόμενος Super Mario αυτό που κατά βάθος πιστεύουν όλοι οι Ευρωπαίοι, πως πρέπει να μην υποκρινόμαστε, αλλά σε περιπτώσεις δικτατόρων, όπως ο Ερντογάν,  να είμαστε σαφείς και ξεκάθαροι και να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Ούτε λίγο ούτε πολύ ο Ντράγκι υπέταξε το υλικό και οικονομικό στοιχείο στο ηθικό και προσπάθησε να δώσει στην πολιτική τη χαμένη αίγλη της.

Όπως ήταν φυσικό, οι Τούρκοι ξεσηκώθηκαν, επιτέθηκαν εναντίον του Ντράγκι και είπαν πως είναι απαράδεκτο ένας «διορισμένος» πρωθυπουργός να αποκαλεί δικτάτορα έναν «εκλεγμένο» με 52 % πρόεδρο! Πρώτα πρώτα πρέπει να σημειώσει κανείς την υποκρισία και την αλαζονεία των Τούρκων. Αυτοί πιστεύουν πως ο ηγέτης τους είναι τόσο μεγάλος που έχει το δικαίωμα να προσβάλει τους  Ευρωπαίους ηγέτες, όπως τον Πρόεδρο της Γαλλίας,  και να του λέει ότι είναι «ψυχοπαθής» και χρειάζεται να τον δει ψυχίατρος, αλλά οι Ευρωπαίοι δεν έχουν το δικαίωμα να κρίνουν  την πολιτική του.

Είναι φανερό πως το ποτήρι ξεχείλισε με την προσβλητική  συμπεριφορά που τήρησαν οι Τούρκοι απέναντι σε ένα θεσμό της Ε.Ε., τον πρόεδρο της Κομισιόν, που εκπροσωπούσε μια γυναίκα, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιερ, μια συμπεριφορά που χαρακτηρίστηκε ως sofa gate και εξέφραζε την περιφρόνηση του Σουλτάνου σε μια γυναίκα αξιωματούχο! Η περίπτωση θυμίζει ένα αρχαίο περιστατικό που αναφέρει ο Κλαύδιος Αιλιανός στο 2^ο βιβλίο της Ποικίλης Ιστορίας του. Εκεί αναφέρεται πως  κάποιοι Κλαζομένιοι, όταν έφτασαν στη Σπάρτη, για να συζητήσουν κάποια προβλήματα,  αντιμετώπισαν τους θρόνους στους οποίους οι Έφοροι συνήθιζαν να κάθονται και να αποφασίζουν για τα θέματα της πολιτείας με ύβρη και αλαζονεία και προχωρώντας ακόμη πιο πολύ καταμαύρισαν αυτούς τους θρόνους! Όταν το έμαθαν οι Έφοροι αγανάκτησαν και, αφού κάλεσαν τον δημόσιο κήρυκα, τον πρόσταξαν να διακηρύξει δημοσίως πως «έξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν», δηλαδή «επιτρέπεται στους Κλαζομένιους να διαπράττουν απρέπειες». Η εκτίμηση είναι ότι οι ‘Εφοροι της Σπάρτης, επειδή οι Κλαζομένιοι ήταν σύμμαχοί τους, δεν θέλησαν να τους τιμωρήσουν και να διαταράξουν τις σχέσεις τους με την αποικία  των Κλαζομενών της Μ. Ασίας, αλλά ούτε θέλησαν να επιτρέψουν αυτή την αυθαιρεσία και απρέπεια χωρίς να εκφράσουν  τη δυσαρέσκειά τους. Από τότε η φράση αυτή έμεινε και υποδηλώνει αυτούς που ρέπουν στην απρέπεια, την ακοσμία, την ασχημοσύνη και αποτελεί έκφραση περιφρόνησης για ανθρώπους τέτοιας ποιότητας.  Οι Τούρκοι είναι κάτι σαν τους Κλαζομένιους και οφείλουν οι Ευρωπαίοι να τους αντιμετωπίσουν με τον αρμόζοντα  τρόπο, γιατί έχουν εξαχρειωθεί.

Οι Τούρκοι αξιωματούχοι τονίζουν πως ο Ερντογάν είναι δημοκρατικά εκλεγμένος ηγέτης και, επομένως, δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται ως «δικτάτορας»! Ό τι είναι δημοκρατικά εκλεγμένος  δεν το αμφισβητεί κανείς. Αλλά  κανείς δεν αμφισβητεί και το γεγονός πως κι ένας δημοκρατικά εκλεγμένος ηγέτης μπορεί να κυβερνήσει δικτατορικά και να καταντήσει τύραννος. Η Ιστορία είναι γεμάτη από δημοκρατικούς ηγέτες που κατέληξαν να κυβερνήσουν με τυραννικό τρόπο. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί ο δικός μας Πεισίστρατος που μετερχόμενος διάφορα τεχνάσματα και στηριζόμενος στους δημοκρατικούς κυβέρνησε ως  τύραννος  την Αθήνα κατά διαστήματα για μία εικοσαετία  (561 π.Χ. -527 π.Χ.). Εξάλλου, το είχε πει ο Μοντεσκιέ πως μπορεί κανείς να κυβερνήσει  ένα τόπο τυραννικά κάτω από τη σκιά των νόμων και τα προσχήματα της δικαιοσύνης και πως αυτή είναι η πιο σκληρή, η πιο στυγνή  μορφή τυραννίας.

Γιατί τι άλλο είναι δεσποτισμός παρά η απουσία ελευθεροτυπίας; Τι άλλο είναι δικτατορία παρά το πολιτικό σύστημα στο οποίο ό τι δεν απαγορεύεται  είναι υποχρεωτικό;  Τι άλλο είναι ένα πολίτευμα που δεν κάνει ευτυχισμένους τους πολίτες, αλλά τους κάνει δυστυχισμένους, για να μπορεί να τους ελέγχει; Τι άλλο είναι ένα πολίτευμα στο οποίο κυριαρχεί ο φόβος; Τι είναι ένα πολίτευμα στο οποίο αυτός που έχει την εξουσία φυλακίζει κάθε αντιφρονούντα, ελέγχει τη δικαιοσύνη και αλλάζει κατά βούληση τους νόμους, για να εξασφαλίσει για περισσότερα χρόνια την εξουσία, αλλά και την ατιμωρησία του; Το είχε πει ο Σοφοκλής πως «Η τυραννίς πολλά τ’ άλλα ευδαιμονεί κάξεστιν αυτή δραν και λέγειν α βούλεται»  (Αντιγ. 507) και ο Ερντογάν έχει δώσει στον εαυτό του το δικαίωμα να λέει και να κάνει ό τι επιθυμεί!. Βέβαια, ο Ερντογάν  δεν άρπαξε την εξουσία με τη βία  και παράνομα, αλλά βάζει τον εαυτό του πάνω από τους νόμους, και αυτό, κατά τον Ρουσσώ, είναι στοιχείο δεσποτισμού.

Είχε, λοιπόν, δίκιο ο Ντράγκι. Η αντίδραση του πιστεύεται πως θα ξυπνήσει τις συνειδήσεις των Ευρωπαίων ηγετών που υπνώττουν και θέτουν πάνω από την ηθική το υλικό τους συμφέρον, όπως ακριβώς το ξέσπασμα της Σοφίας Μπεκατώρου έσπασε το απόστημα της διαφθοράς που υπήρχε στον χώρο του αθλητισμού και όχι μόνο. Ήδη ο Υπουργός των Εξωτερικών του Λουξεμβούργου υποστήριξε τον Ντράγκι και είπε πως ο Ερντογάν είναι ένας αυταρχικός ηγέτης,  και αυτό οφείλουν να κάνουν και οι υπόλοιποι ηγέτες. Ας μιμηθούν τουλάχιστον τους αξιωματούχους της Τουρκίας που ξεσπάθωσαν υπέρ του Σουλτάνου. Και κάτι ακόμη πιο σημαντικό: να μην υποκύψει ο Ντράγκι στις ασκούμενες πιέσεις και πάρει πίσω τις δηλώσεις του ή ζητήσει συγγνώμη, όπως απαιτούν οι Τούρκοι. Αυτό θα είναι το «άκρον άωτον»  της δουλοπρέπειας… Και ας θυμούμαστε τον λόγο του Δημοσθένη , πως «Όλως άπιστον … της Πολιτείας η τυραννίς», δηλαδή το τυραννικό και δικτατορικό πολίτευμα δεν εμπνέει καμιά εμπιστοσύνη ( Ολυνθ. Α΄).