Ένα από τα στερεότυπα που μας καταδιώκουν κατά τη Μεταπολίτευση είναι η ρήση του αείμνηστου Παύλου Μπακογιάννη «Στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα». Η φράση αυτή, που είχε μείζονα αξία υπό τις πολιτικές συνθήκες κατά την περίοδο της εκφοράς της, έγινε κάτι ως ρητορική «ασπιρίνη», αναλγητικό/αντιπυρετικό γενικής χρήσεως για κάθε κρίση: τη συνταγογραφούν οι πάντες, κατά μήκος του πολιτικού τόξου, θεωρώντας ότι είναι κάτι ως σοφή «βασκανία» ή «ευχέλαιο» όταν, πεπερασμένοι κι ανήμποροι μπροστά στις προκλήσεις, δεν έχουν κάτι ουσιώδες να πουν.

Αυτό που κατέστησε ιστορική τη ρήση του Μπακογιάννη δεν είναι η χρήση της από ανθρώπους που δεν την καταλαβαίνουν, χρησιμοποιώντας την ως σπουδαιοφανές καρύκευμα λογυδρίων. Είναι ότι ενσωματώνει την αέναη δυναμική της Δημοκρατίας ως διεργασία με το διαρκές ζητούμενο πολιτικής σύνθεσης -ή αντίστροφα ανάδειξης και άμιλλας μεταξύ εναλλακτικών λύσεων- που προσφέρει προοπτική σε ευρωπαϊκές, φιλελεύθερες κοινωνίες.
***
Στο σημείο αυτό, ακριβώς, βρισκόμαστε σήμερα. Το κορυφαίο ζητούμενο είναι η αντίληψη της «μεγάλης εικόνας» για εμάς και τη χώρα, στο πεδίο των οικονομικών και γεωπολιτικών συσχετισμών και βαθέων μεταβολών, σε βάθος χρόνου και με επίγνωση της ταυτότητας και των δυνατοτήτων μας. Εάν και όσον εμμένουμε στο ανούσιο, ανόητο και εφήμερο του μικροπολιτικού ξεκατινιάσματος, η ελληνική «Δημοκρατία θα έχει αδιέξοδα», φοβούμαι!
***
Το πρώτον: ποια τα δεδομένα μας, είτε μας αρέσουν είτε όχι; Είμαστε μια χώρα ηττημένη, με μια «Συνθήκη των Βερσαλλιών» στην πλάτη μας, για 99 -προσοχή, όχι 100- χρόνια. Είμαστε μια κοινωνία ηλικιακά γηράσκουσα, που μάτωσε επί δεκαετίες, σε επίπεδο οικογενειακού προϋπολογισμού, για να φτιάξει «παιδιά» καλύτερα από εμάς. Και τα καλύτερα μυαλά μας έφυγαν: έχουμε πρόβλημα ανθρώπινου κεφαλαίου και δυναμικού στην καλπάζουσα Κοινωνία της Γνώσης!

Το γεωπολιτικό προσόν μας -η γεωγραφική θέση μας ως στρατιωτικό-οικονομικό-διπλωματικό «αεροπλανοφόρο» για τη Μέση Ανατολή- μετατρέπεται σταδιακά σε άχθος και άγος! Αστική τάξη δεν υπάρχει, η συχνά νταραβεριτζίδικη «μεσαία τάξη» εξαερώθηκε, η αναδιανομή του εισοδήματος και πλούτου επετεύχθη με εξίσωση προς τα κάτω!

Η γλώσσα -η κορυφαία νοητική αποσκευή μας- συρρικνώθηκε στις 300 λέξεις κι ο Παπαδιαμάντης χρειάζεται μετάφραση· στη γη του Πυθαγόρα, του Ευκλείδη, του Θαλή και του Πτολεμαίου, τα παιδιά πάσχουν από «αριθμοφοβία», κατά το ένδοξο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο μας και τις πολυάσχολες επάλληλες Επιτροπές του Παιδείας, που παλεύει να ξεμπλέξει με τη ρετσινιά της αριστείας.
***
Το δεύτερον, όμως, είναι η μείζων πρόκληση: κι αν η χώρα ηττήθηκε, είμαστε όντως μια χώρα ηττημένων; Από την απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα θα κριθούν, εντέλει, τα πάντα! Λένε διάφοροι ότι η Ελλάδα οπισθοχώρησε -οικονομικά- σε μεταπολεμικές συνθήκες! Έστω ότι είναι έτσι, για την οικονομία της συζήτησης!

Όμως, υπ’ αυτές τις μεταπολεμικές συνθήκες, η οικογένεια του πατέρα μου -που είχε χάσει 9 παιδιά, 5 από εδώ και 4 από εκεί- κι η οικογένεια της μάνας μου -κατεστραμμένοι μεγαλοαστοί- βρήκε τον τρόπο να ερωτευθεί, να δουλέψει, να σταθεί στα πόδια της, να κάνει νέα και ρηξικέλευθα πράγματα και να μετάσχει ενεργά στην ανοικοδόμηση της χώρας και της κοινωνίας. Εμείς τι θα κάνουμε; Θα αναζητούμε δικαιώσεις έναντι των έωλων εθνικών μύθων και των βαθμών της πελατειακής απάτης; Ή θα αναζητήσουμε νέους δρόμους;
***
Τα επόμενα χρόνια το κορυφαίο ζήτημα θα είναι το νέο αφήγημα για την ελληνική κοινωνία και οικονομία! Έναντι κι επ’ αυτού θα συγκρουσθεί με γραφειοκράτες, με την πελατειακή δημοσιο-υπαλληλία, τους νταραβεριστές και τους προστάτες τους· κυρίως, όμως με τις αντιλήψεις μας για το τι συνιστά πρόοδο και τι οπισθοδρόμηση!
***
Το τι λέει ο Τσίπρας και οι περί Αυτόν και το ξέρουμε και το προβλέπουμε: μπορεί να πει -και να κάνει- τα πάντα! Το μεγάλο στρατηγικό ζήτημα είναι το τι λέει, τι θα πει και πώς θα σχηματοποιήσει ένα συγκεκριμένο αφήγημα-Σχέδιο η δημοκρατική Αντιπολίτευση, ως εναλλακτικό πρότυπο ενώπιον της ελληνικής κοινωνίας. Πρωτίστως, δε, ο Μητσοτάκης, ως εκ των πραγμάτων πόλος φιλελεύθερων, ευρωπαϊκών δυνάμεων πολύ πέραν των στενών κομματικών ορίων.

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να διαπιστωθεί η «περίεργη» αντιστροφή καταγωγικών καταβολών που παρατηρείται μεταξύ τους: ο μεν Τσίπρας είναι προϊόν της «ΠΑΤΡΙΚΗΣ» δράσης του Αλαβάνου, που τον υιοθέτησε, τον επέβαλε ώσπου να συντελεσθεί η «πατροκτονία». Ο Μητσοτάκης, αντιστρόφως, ανεδείχθη από τη βάση, ΠΑΡΑ το όνομα του! Το γεγονός αυτό δεν είναι σημειολογικά και δυναμικά ουδέτερο!
***
Στον πυκνό πολιτικό χρόνο της χώρας, όπου οι διακυμάνσεις των εντυπώσεων είναι ραγδαίες, ο φιλελεύθερος χώρος δεν μπορεί να αρκείται στις προβλέψεις εφήμερων διαπιστώσεων και δημοσκοπήσεων. Ο Μητσοτάκης -και ο ευρύς συγγενής υπερκομματικός χώρος- οφείλουν ΚΑΤΑΡΧΑΣ να αποφύγουν δύο σφάλματα, που ίσως τείνουν να διαπράττουν.

Το πρώτον: όπως έχω βαρεθεί να γράφω, πρέπει να σταματήσει άμεσα η ρητορική περί της κωλοτούμπας του Τσίπρα. Οι πάντες το βλέπουν, το νιώθουν και το καταγγέλλουν. Η εξάντληση του πολιτικού επιχειρήματος επ’ αυτού ΔΕΝ αποδίδει πολιτικό σχέδιο βάθους. Κι εντέλει, η κωλοτούμπα έγινε προς την κατεύθυνση που υποστηρίζετε, μεταφέροντας το ζήτημα σε δεξιότητες γυμνασιακών γυμναστικών επιδείξεων. Πεδίο ήττας, καθότι ο Τσίπρας δεν παίζεται σ’ αυτό.
***
Το δεύτερον: όποιος παρατηρεί προσεκτικά τον πολιτικό λόγο της Αντιπολίτευσης, θα μπορούσε να διακρίνει ψιχία «ευρωσκεπτικισμού»! Πρόκειται για λάθος στρατηγικής κολοσσιαίων διαστάσεων: υφέρπει ο κίνδυνος να παραδοθεί ο φιλοευρωπαϊκός λόγος στον Τσίπρα και τον κάθε Κατρούγκαλο.

Και βεβαίως, τώρα που στα δεξιά της Ν.Δ. καλπάζει η πολυδιάσπαση της αμιγούς Δεξιάς, όπου κάθε πικραμένος φτιάχνει και κόμμα, ο κίνδυνος της συρροής προς την καθαρή Ακρο-Δεξιά είναι προφανής! Λίγο μυαλό χρειάζεται, επειγόντως!
***
Με «αυταπάτες» πορευθήκαμε. Ας μην τρέφουμε καινούριες... Δείτε τους ΑΡΙΘΜΟΥΣ των τελευταίων εκλογών και σταματήστε, ένθεν κακείθεν, τις ανοησίες. Η χώρα έχει ανάγκη από σοβαρότητα!