ΑΪΒΑΛΙ - ΤΕΝΕΔΟΣ - ΠΕΡΓΑΜΟΣ

«Κατά δε τον πορθμόν, τον μεταξύ της Ασίας και της Λέσβου νησία εστί περί είκοσιν, ως δε Τιμοσθένης φησί, τετταράκοντα, καλούνται δ’Εκατόννησοι συνθέτως ως Πελοπόννησος, κατά έθος τι του ν γράμματος πλεονάζοντος εν τοις τοιούτοις, ως Μυόννησος και Προκόννησος λέγεται και Αλόννησος, ώστε Εκατόννησοι εισίν, οίον Απολλωνόννησοι. Έκατος γαρ ο Απόλλων, παρά πάσαν γαρ δη την παραλίαν ταύτην  ο Απόλλων εκτετίμηται μέχρι Τενέδου, Σμινθεύς ή Κίλλαιος καλούμενος ή Γρυνευς ή τινα άλλην επωνυμίαν έχων. Πλησίον δε τούτων εστι και η Πορδοσελήνη, πόλιν ομώνυμον έχουσα εν αυτήι και προς της πόλεως ταύτης άλλη νήσος πόλις μείζων αυτής και πόλις ομώνυμος έρημος ιερόν άγιον έχουσα Απόλλωνος» (Στράβων, Βιβλίο Γεωγραφικά ΙΓ  κεφάλαιο 2.5).

Ο γεωγράφος Στράβωνας έζησε περίπου 90 χρόνια (64 π.Χ. - 24 μ.Χ.), καταγόταν από την Αμάσεια του Πόντου, πέρασε και από αυτή την περιοχή, είδε πόλεις, ιερά, ποτάμια, ανθρώπους. Αυτή τη μοναδική σε ομορφιά και Ιστορία διαδρομή, από το Αϊβαλί μέχρι την Τένεδο και με ένα προσκύνημα στην Άσσο, θα προσπαθήσω να περιγράψω, αφού επί τέσσερεις μέρες βρεθήκαμε στα απέναντι παράλια*, ξεκινώντας μεσημέρι από το Αϊβαλί, με μια υγραεριοκίνητη «Dacia». Ήταν και το άλλο, το ετήσιο προσκύνημα των απανταχού Τενεδίων, του Γιώργου και της Σεβαστής, που έβαλε στα σκαριά την υπέροχη διαδρομή.

Ίσως ο τόπος που ο Αριστοτέλης μαζί με το Θεόφραστο, φιλοξενήθηκαν, πριν έλθουν να ερευνήσουν τη Λέσβο, τον «Πυρραίων Εύριπο», ίσως και η σχέση της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Γέρας με την Άσσο, μου έκανε απαραίτητο προορισμό την αρχαία πόλη, στο σημερινό Behram, που όταν ο καιρός το επιτρέπει, με το κρύσταλλο του μελτεμιού, μπορείς να διακρίνεις τα τείχη της από τον Λεπέτυμνο. Πιστεύω πως το Ιερό Κορυφής στην κορυφή του (Αϊ Λιας**) με τους Μηθυμναίους Ιερείς, θα είχε άμεση οπτική επαφή με το φημισμένο Ιερό της Αθηνάς, στην απέναντι πόλη. Το γαλάζιο Αιγαίο, τα σκόρπια παντού νησιά, το μπουγάζι και οι τρούλοι των εκκλησιών του Αϊβαλιού, συντροφιά με τους μιναρέδες της αλλαγής της θρησκείας, τα ξεχασμένα φουγάρα και το υπέροχο χρώμα των πολιτισμών στους τοίχους, είναι όπως πάντα, η πρώτη γεύση του Αϊβαλιού.

*Ο Γιώργος Σίμος με την σύζυγο του Σεβαστή, Τενέδιος ο ίδιος, όπως νοιώθει και η Βούλα Αξιώτη, ήταν οι συνοδοιπόροι μου, με απαραίτητη την πολύχρονη εμπειρία του πρώτου.

**Μάκης Αξιώτης: Ιερό Κορυφής Λεπετύμνου. Περιοδικό Αρχαιολογία, τευχ. 67.

Η αφετηρία

Ο παπά Φώτης το 1996

…στον ερειπωμένο Ταξιάρχη του Μοσχονησιού

…που το 2014

…έγινε μουσείο από τον Κοτς

Και ορκωμοσία Προσκόπων το 2014

…στην ερειπωμένη Αγία Τριάδα του Μοσχονησιού, όπως και το Γενί Τζαμί

Πρωτομάστορες Μυτιληνιοί χτίσανε το 1884 τον Ταξιάρχη του Αϊβαλιού

…στο Αϊβαλί