Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου και ενόψει του εορτασμού της Ήμέρας των Μουσείων που έχει φέτος τη θεματική «Μουσεία για μια κοινωνία με προοπτικές», προγραμματίστηκαν δυο πολύ σημαντικές εκδηλώσεις.

Συγκεκριμένα στις 16 Μαΐου θα διεξαχθεί στο αμφιθέατρο του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης, ημερίδα με θέμα «Περπατώντας στον πολιτισμό μας μέσα στους σύγχρονους δρόμους της Λέσβου και της Λήμνου».

Στόχος να ενημερωθούν οι πολίτες της Λέσβου για τη συμβολή στην ιστορία και αρχαιολογία της Λέσβου και της Λήμνου των σπουδαίων αρχαιολογικών ευρημάτων που έχουν βρεθεί σε δημόσια έργα.

Επίσης την επομένη μέρα, 17 Μαΐου στις 10 το πρωί, θα διεξαχθούν τα εγκαίνια του αρχαιολογικού χώρου του αιολικού Ιερού της Κλοπεδής Λέσβου, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-2013 της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και του Υπουργείου Πολιτισμού.

Ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλος Τριανταφυλλίδης για τον κάνθαρο της Άντισσας

Ο κάνθαρος του Εύμαχου…

Άκρως κατατοπιστικός για το πήλινο τεφρόχρωμο κύπελλο, το λεγόμενο στα αρχαία ελληνικά κάνθαρος με την επιγραφή Εύμαχος, του 6ου αι. π.Χ, που παρουσιάστηκε την περασμένη Κυριακή ως το αρχαιολογικό εύρημα του μήνα Μαΐου, ήταν ο Προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλος Τριανταφυλλίδης.

Όπως είναι γνωστό, η Εφορεία πραγματοποίησε την τρίτη για το έτος 2015 πολιτιστική εκδήλωσή της στο πλαίσιο υλοποίησης της μηνιαίας έκθεσης που έχει γίνει πλέον θεσμός για τη Λέσβο «Το Αρχαιολογικό Εύρημα του Μήνα: Θρησκείες και Ιερά στη Λέσβο, από το χθες στο σήμερα».

«Ύστερα από τη χρονική παράταση για ένα μήνα του δεύτερου αρχαιολογικού ευρήματος για το μήνα Μάρτιο και Απρίλιο, του μνημειακού κρατήρα από το αιολικό ιερό της Κλοπεδής, η Εφορεία επέλεξε από τα πολυάριθμα κινητά ευρήματα των αρχαιολογικών θησαυρών της λεσβιακής γης, να παρουσιάσει για τον μήνα Μάιο το πήλινο τεφρόχρωμο κύπελλο (το λεγόμενο στα αρχαία ελληνικά κάνθαρος) με την επιγραφή Εύμαχος, του 6ου αι. π.Χ. που βρέθηκε στο σπουδαίο αιολικό ιερό της Άντισσας στη χερσόνησο του Οβρεόκαστρου της Δυτικής Λέσβου» είπε ο κ. Τριανταφυλλίδης.

Εδώ ας σημειωθεί ότι η παρουσίαση του εν λόγω ευρήματος, καθώς και της ειδικής μηνιαίας θεματικής ενότητας με τίτλο ««Ευρήματα και αφιερώματα από το ιερό της Άντισσας»» έγινε από την αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου Γεωργία Δεληγιώργη, η οποία και είχε και την ευθύνη για την επιστημονική τεκμηρίωση και περισυλλογή των δεδομένων του ιερού της Άντισσας που ανασκάφτηκε στις αρχές του περασμένου αιώνα.

Η αρχαία Άντισσα
Η παρουσίαση όμως του κ. Τριανταφυλλίδη έχει την ιδιαίτερή της αξία, αφού πέραν του ευρήματος παρουσιάζει το πλαίσιο της ιστορίας του ευρήματος.

Ο κ. Τριανταφυλλίδης είπε τα παρακάτω ενδιαφέροντα:
Η Αντισσαία χώρα και το ομώνυμο κρατίδιο στην αρχαιότητα εκτεινόταν στη δυτική Λέσβο, καταλαμβάνοντας κυρίως ορεινές, αλλά και πεδινές εκτάσεις για τις οποίες οι φιλολογικές πηγές αναφέρουν την ύπαρξη συστηματικής δενδροκαλλιέργειας, κυρίως βελανιδιών, αμπελοκαλλιέργειας, κτηνοτροφίας, και αλιείας.

Η πόλη της Άντισσας δυστυχώς σήμερα δεν είναι ορατή, παρά μόνον ελάχιστα τμήματά της διακρίνονται, όπως τα τείχη της, ενώ ο λιμενοβραχίονας της πόλης βρίσκεται ανατολικά αυτής, χαρτογραφημένος από την αρμόδια Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων με ευθύνη των αρχαιολόγων Αγγελικής Σίμωση και Θεοτόκη Θεοδούλου.

Η συστηματική ανασκαφική έρευνα σε μορφή δοκιμαστικών τομών της αρχαίας πόλης έφερε στο φως πιθανώς την ακρόπολη με το θρησκευτικό κτίριο, τμήμα της νεκρόπολης και ορισμένων οικοδομικών καταλοίπων της αρχαίας πόλης.

Η ανασκαφή πραγματοποιήθηκε από την Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή τα έτη 1931-1932, από μία αινιγματική μορφή, την ιστορικό και αρχαιολόγο Winifred Lamb, την πρώτη γυναίκα-μέλος της Σχολής στην Ελλάδα που ασχολήθηκε συστηματικά με την αρχαιολογία του ΒΑ Αιγαίου και της Ανατολίας, κυρίως με τις ανασκαφές στη Θερμή και την Άντισσα Λέσβου, με τη διερεύνηση της τεφρής (γκρίζας) αιολικής κεραμικής, αλλά και με τη συγγραφή του μνημειώδους έως σήμερα τόμου για την ελληνική και ρωμαϊκή χαλκουργία.

Από τα ευρήματα των ανασκαφών της W. Lamb που προέρχονται από την ευρύτερη περιφέρεια του ιερού και της πόλης της Άντισσας, επιλέχθηκε ο πήλινος τεφρόχρωμος κάνθαρος με την επιγραφή πιθανώς του κατόχου του, του Εύμαχου, που επισκέφθηκε τον 6ο αι. π. Χ. το ιερό και άφησε ίσως ένα από τα πολυτιμότερα αντικείμενά του, το ποτήρι του, ως αφιέρωμα στην λατρευόμενη θεότητα του ιερού που για μας ακόμα παραμένει αταύτιστη.

Μαζί με τον κάνθαρο που εκτίθεται στην ειδική προθήκη για το έκθεμα του μήνα στο ισόγειο του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης, τοποθετήθηκαν σε χαμηλότερο επίπεδο και άλλα αφιερώματα από το αιολικό ιερό: πήλινα κανθαροειδή κύπελλα μικρού και μεσαίου μεγέθους, καθώς και μια πήλινη τεφρόχρωμη ομφαλωτή φιάλη, αντικείμενα που χρησιμοποιούνται σε ιερά ως τελετουργικά αγγεία ή ως αφιερωματικά σκεύη, ως τάματα, όπως στο ιερό της Άντισσας ή στα ιερά που βρίσκονταν κατάμεσα στην Ακρόπολη των Αθηνών, προκειμένου οι πιστοί να εξευμενίσουν ή και να ευχαριστήσουν το θείο για το παρόν και το μέλλον.

Ο κάνθαρος στην αρχαία ελληνική τέχνη αποτέλεσε προσφιλές θέμα των αγγειοπλαστών και αγγειογράφων ήδη από την αρχαϊκή και κλασική εποχή, δηλαδή τον 6ο και 5ο αι. π.Χ., καθώς στις στιλπνές επιφάνειές του, σπουδαίοι ζωγράφοι απεικόνιζαν μυθολογικές, πολεμικές ή αθλητικές σκηνές, με προεξέχοντες τους καλλιτέχνες ζωγράφους των βοιωτικών, λακωνικών και αττικών εργαστηρίων κεραμικής.

Ο κάνθαρος του 6ου αι. π.Χ. από την Άντισσα αποτελεί προϊόν ενός λεσβιακού εργαστηρίου κεραμικής, που πουλήθηκε στον κάτοχό του, τον Εύμαχο, ο οποίος αποτύπωσε το όνομά του στην αιωνιότητα με ένα απλό και αμελές χάραγμα πάνω στον άφθαρτο αιολικό πηλό.